Subiektywne podsumowanie roku 2022 w nauce: cz.1: Nagrody Nobla

Nobel w dziedzinie fizjologii i medycyny otrzymał Svante Pääbo. Szwedzki biolog pracujący w Niemczech. Został nagrodzony za genetyczne ustalenie ewolucji homo (ludzi). Zbadał genomy homo sapiens sapiens i wymarłych homo: neandertalczyka, denisowianina (oprócz tych gatunków rodzaju homo, w tym samym czasie, w ostatnich 100 – 30 tysiącach lat żył również homo floresiensis zwany hobbitem, i zapewne jeszcze kilka nieznanych gatunków ludzi). Pääbo otrzymał Nobla za badania interdyscyplinarne, łączące genetykę z antropologią i paleobiologią, czym dał początek nowej dyscyplinie naukowej – paleogenomice.

Ustalił m.in. że powyższe trzy gatunki rodzaju ludzkiego się krzyżowały i u współczesnych homo sapiens sapiens występują geny neandertalczyków oraz denisowian (nie ma ich jedynie u afrykanoidów, których przodkowie nie opuścili Afryki, więc nie mieli możliwości zetknięcia się z odmianami człowieka zamieszkującymi Europę i Azję). Ponadto stwierdził, że homo sapiens sapiens ma wysoce różnorodne DNA mitochondrialne, i to zróżnicowanie może stanowić przyczynę sukcesu ewolucyjnego. Np. generować wysoką skuteczność układu immunologicznego, dzięki zróżnicowaniu genetycznemu, m.in. dzięki wchłonięciu genów wymarłych homo neanderthalensis i człowieka z Denisowej Jaskini.

[Zwracamy uwagę, że niesamowite odkrycia naukowe mają miejsce za naszych żyć. Homo floresiensis odkryto dopiero w 2003 roku, na indonezyjskiej wyspie Flores. Denisowianina opisano dopiero w 2010 roku, znajdując jego szczątki w jaskini na Syberii. A dopiero w 2022 roku znaleziono jego szczątki w Laosie, dowodząc, że zamieszkiwał również Azję południowo – wschodnią.]

Nobel z fizyki otrzymali Alain Aspect z Francji, John Francis Clauser z USA i Anton Zeilinger z Austrii. Nagrodę przyznano za badania nad „splątanymi fotonami, ustaleniem naruszenia nierówności Bella i pionierską informatyką kwantową”. Uczeni owi, na przestrzeni lat 1972-2006, przeprowadzili kolejne doświadczenia nad splątaniem kwantowym.

Naszym zdaniem kwantowy stan splątany nie istnieje, jednak wyjaśnienie tego przekonania wymaga odrębnej specjalistycznej publikacji.

Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii otrzymali Carolyn R. Bertozzi z USA, Morten Meldal z Danii i K. Barry Sharpless z USA. Za stworzenie chemii kliknięć (click chemistry) oraz chemii bioortogonalnej (reakcji w złożonym środowisku biologicznym bez skażania go). Uczeni opisali jak bloki budulcowe na poziomie molekularnym łączą się ze sobą szybko i wydajnie (przez „kliknięcie”) oraz przenieśli tę ideę do badań nad żywymi organizmami. Odkrycia te pozwolą np. w prosty sposób wytwarzać substancje farmaceutyczne, których produkcja była dotąd czasochłonna i bardzo droga. Wytwarzać je bez niepożądanych produktów ubocznych. Wytwarzać inne materiały doskonale sprofilowane do swoich celów. Bezpiecznie (bez zbędnego oddziaływania) badać komórki i procesy biochemiczne.

Ideę click chemistry stworzył Barry Sharpless około 2000 roku. Następnie uczeni tą metodą zaczęli wytwarzać materiały w wydajnych reakcjach chemicznych i przenieśli metodę do działań wewnątrz żywych organizmów.

Na podstawie powyższych odkryć, np. są już przeprowadzane badania kliniczne celowanych leków przeciwnowotworowych (pozbawionych dotychczasowych efektów ubocznych).

Metoda polega na naśladowaniu sposobu wytwarzania substancji w przyrodzie, poprzez łączenie małych jednostek modułowych wybranych molekuł (przyłączenia określonej biomolekuły do wybranego substratu).

Najmłodszą Nagrodę Nobla - bowiem utworzoną dopiero w 1969 roku przez Bank Szwecji - w dziedzinie nauk ekonomicznych otrzymali USAnie Ben S. Bernanke, Douglas W. Diamond i Philip H. Dybvig. Za badania nad bankami i kryzysami finansowymi.

W 1983 roku Diamond i Dybvig opublikowali przełomową pracę Paniki bankowe, gwarancja depozytów i płynność (Bank Runs, Deposit Insurance, and Liquidity). Stworzyli w niej coś, co dzisiaj nazywa się modelem Diamonda-Dybviga.

https://www.journals.uchicago.edu/doi/epdfplus/10.1086/261155

Model polega na tym, że deponenci, w efekcie racjonalnych zachowań i oczekiwań, udają się do banków aby wypłacić swoje pieniądze, co w efekcie generuje kryzys bankowy. Sytuacja ta ma miejsce gdy tracą płynność aktywa bankowe (kredyty, np. hipoteczne), w związku z czym ludzie wycofują depozyty, bank staje się coraz mniej wiarygodny, w efekcie czego następuje masowe wycofywanie depozytów przez klientów (panika), i bank upada. Następuje to przy braku interwencji rządu lub regulatora.

Również w 1983 roku, Bernanke opublikował pracę Niemonetarne skutki kryzysu finansowego w rozprzestrzenianiu się Wielkiej Depresji (Nonmonetary Effects of the Financial Crisis in the Propagation of the Great Depression).

https://www.nber.org/system/files/working_papers/w1054/w1054.pdf

Wskazał w niej, że makroekonomicznie to nie siły monetarne wywołują wielkie depresje. Tekst stanowił niejako empiryczne uzasadnienie modelu Diamonda-Dybviga.

Konkluzją powyższych prac jest stwierdzenie, że bankowość stwarza ryzyko systemowe, chyba że jest wspierana przez sieć bezpieczeństwa publicznego. Zachodni kapitalizm nie posiada zdolności samoregulacji (homeostazy) w dłuższym okresie. Wymaga interwencjonizmu. Bez niego cała struktura finansowa, gospodarcza i państwowa nie są zdolne przetrwać. Co obserwowaliśmy podczas kryzysu finansowego w latach 2007-2009.

[Zaznaczamy, że istnieją systemy ekonomiczno-finansowe odporne na niesprawiedliwości i niestabilności właściwe dla kapitalizmu zachodnich demokracji pośrednich. Jednak komitet noblowski je ignoruje. Podlegają cenzurze zachodnich kapitalistów, ponieważ przez swoją sprawiedliwość przynosiłyby mniejsze zyski kilku procentom najbogatszych. Takim systemem jest współczesna ekonomia islamska, bankowość muzułmańska, co do idei działająca dla dobra społecznego a nie posiadaczy banków. Ponieważ większość ludzi Zachodu nie ma pojęcia, że taki system finansowy istnieje i prężnie się rozwija, opiszemy go w przyszłości na niniejszym blogu. Sprawa jest warta uwagi, ponieważ system ów wyszedł bez większych uszczerbków z kryzysu 2008 roku a następnie pandemicznego, w przeciwieństwie do zachodniego konsumpcjonistycznego kapitalizmu. Co więcej, system tenże jest odporny na destrukcyjne procesy opisane przez powyższych noblistów, ponieważ, co do zasady, zakazuje lichwy (oprocentowania) oraz hazardu (spekulacji giełdowych). Ma działać przede wszystkim dla zysku klienta a nie banku i opierać swoją działalność na majątku materialnym a nie spekulacjach liczbami i papierami wartościowymi oraz produktami finansowymi (fizycznie bezwartościowymi). I system ów, taka bankowość, funkcjonuje już w ok. 1/3 krajów (choć miała początek dopiero 60 lat temu). A dzisiaj największe kapitalistyczne banki zachodnie otwierają specjalne „okienka”, w których realizują działalność zgodnie z ekonomią i bankowością islamską (Wielka Brytania, Francja, Niemcy).]